Hành vi xâm phạm quyền tác giả tại Việt Nam hiện nay được coi là một vấn nạn trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ. Các hành vi xâm phạm ảnh hưởng nghiêm trọng về mặt kinh tế cũng như uy tín của các tác giả và chủ sở hữu quyền tác giả. Để giải quyết vấn đề này, nhà nước đã ban hành các quy định nhằm xử xử lý các hành vi vi phạm trong lĩnh vực quyền tác giả. Dưới đây, Luật Maz sẽ hướng dẫn xử lý hành vi xâm phạm quyền tác giả bằng các biện pháp hành chính, dân sự và hình sự theo quy định mới nhất của luật sở hữu trí tuệ!

Gọi ngay Holine 0984.535.843 để luật sư hướng dẫn các biện pháp xử lý hành vi xâm phạm quyền tác giả!

1. Thế nào là xâm phạm quyền tác giả? Cách để xác định hành vi xâm phạm quyền tác giả?

1.1. Thế nào là xâm phạm quyền tác giả?

Khái niệm hành vi xâm phạm quyền tác giả

Xâm phạm quyền tác giả là hành vi sử dụng hoặc sao chép một tác phẩm của tác giả mà không có sự cho phép của người sở hữu bản quyền. Hành vi này có thể bao gồm việc sao chép, phát hành, trình bày, phân phối, bán hoặc sử dụng tác phẩm đó một cách trái phép.

Việc xâm phạm quyền tác giả là một hành vi vi phạm pháp luật và có thể dẫn đến các hậu quả pháp lý, bao gồm việc bị kiện cáo và phải bồi thường thiệt hại cho người sở hữu bản quyền. Điều này cũng ảnh hưởng đến đạo đức và trách nhiệm của người sử dụng tác phẩm đó.

Các hành vi xâm phạm quyền tác giả bao gồm:

Luật sở hữu trí tuệ 2022 (sửa đổi, bổ sung), các hành vi xâm phạm quyền tác giả được quy định cụ thể tại Điều 28 như sau:

• Xâm phạm quyền nhân thân:

Tự ý đặt tên cho tác phẩm; Tự ý đứng tên trên tác phẩm khi chưa được sự đồng ý của tác giả; không nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm khi công bố hay sử dụng; Không công bố tác phẩm hoặc tự ý công bố tác phẩm; xuyên tạc; sửa đổi, cắt xén tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả.

• Xâm phạm quyền tài sản được quy định tại Điều 20 của luật này:

Làm tác phẩm phái sinh; Biểu diễn tác phẩm trước công chúng trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các bản ghi âm, ghi hình hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào tại địa điểm mà công chúng có thể tiếp cận được nhưng công chúng không thể tự do lựa chọn thời gian và từng phần tác phẩm; Sao chép trực tiếp hoặc gián tiếp toàn bộ hoặc một phần tác phẩm bằng bất kỳ phương tiện hay hình thức nào, trừ trường hợp quy định tại điểm a khoản 3 Điều này;  Phân phối, nhập khẩu để phân phối đến công chúng thông qua bán hoặc hình thức chuyển giao quyền sở hữu khác đối với bản gốc, bản sao tác phẩm dưới dạng hữu hình, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 3 Điều này; Phát sóng, truyền đạt đến công chúng tác phẩm bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào khác, bao gồm cả việc cung cấp tác phẩm đến công chúng theo cách mà công chúng có thể tiếp cận được tại địa điểm và thời gian do họ lựa chọn; Cho thuê bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính, trừ trường hợp chương trình máy tính đó không phải là đối tượng chính của việc cho thuê.

• Các hành vi vi phạm quyền tác giả khác theo quy định:

– Không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ quy định tại các điều 25, 25a và 26 của Luật này.

–Sản xuất, phân phối, nhập khẩu, chào bán, bán, quảng bá, quảng cáo, tiếp thị, cho thuê hoặc tàng trữ nhằm mục đích thương mại các thiết bị, sản phẩm hoặc linh kiện, giới thiệu hoặc cung cấp dịch vụ khi biết hoặc có cơ sở để biết thiết bị, sản phẩm, linh kiện hoặc dịch vụ đó được sản xuất, sử dụng nhằm vô hiệu hóa biện pháp công nghệ hữu hiệu bảo vệ quyền tác giả.

– Cố ý xóa, gỡ bỏ hoặc thay đổi thông tin quản lý quyền mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả khi biết hoặc có cơ sở để biết việc thực hiện hành vi đó sẽ xúi giục, tạo khả năng, tạo điều kiện thuận lợi hoặc che giấu hành vi xâm phạm quyền tác giả theo quy định của pháp luật.

-Cố ý phân phối, nhập khẩu để phân phối, phát sóng, truyền đạt hoặc cung cấp đến công chúng bản sao tác phẩm khi biết hoặc có cơ sở để biết thông tin quản lý quyền đã bị xóa, gỡ bỏ, thay đổi mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả; khi biết hoặc có cơ sở để biết việc thực hiện hành vi đó sẽ xúi giục, tạo khả năng, tạo điều kiện thuận lợi hoặc che giấu hành vi xâm phạm quyền tác giả theo quy định của pháp luật.

-Không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ quy định để được miễn trừ trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian quy định tại khoản 3 Điều 198b của Luật này.

• Ví dụ về xâm phạm quyền tác giả:

Dưới đây là một số trường hợp Ví dụ về quyền tác giả bị xâm phạm trên thực tế:

Hiện nay, trong lĩnh vực âm nhạc, nhiều ca sĩ sử dụng ca khúc để biểu diễn nhưng chưa xin phép hoặc chưa được sự đồng ý của tác giả. Hay trên thị trường hiện nay, có nhiều đối tượng sao chép sách để bán mà chưa được sự đồng ý của tác giả hay chủ sở hữu quyền tác giả…

Xem thêm: Các bước xử lý hành vi xâm phạm nhãn hiệu hàng hóa theo quy định về sở hữu trí tuệ!

1.2. Cách xác định hành vi xâm phạm quyền tác giả?

Để Xác định quyền tác giả có bị xâm phạm bởi đối tượng có dấu hiệu xâm phạm hay không? Tác giả/chủ sở hữu quyền tác giả cần phải xem xét thông qua các yếu tố sau đây:

•  Yếu tố thứ nhất: Đối tượng bị xem xét có thuộc phạm vi các đối tượng đang được bảo hộ quyền tác giả hay không?
•  Yến tố thứ 2: Sau khi xem xét và khẳng định đối tượng bị xem xét là một trong các đối tượng được bảo hộ theo quy định về quyền tác giả. Tác giả/chủ sở hữu quyền tác giả cần xác định xem có yếu tố xâm phạm trong trường hợp này theo như quy định Điều 28 Luật sở hữu trí tuệ hay không?
• Yếu tố thứ 3: Cần xác minh chủ thể thực hiện hành vi có dấu hiệu xâm phạm có thuộc đối tượng ngoại lệ được pháp luật hoặc cơ quan có thẩm quyền cho phép theo quy định tại các Điều 25, 26 của Luật Sở hữu trí tuệ hay không?
• Yếu tố thứ 4: Xác định hành vi có dấu hiệu xâm phạm được thực hiện (xảy ra) ở đâu? Có thuộc điều chỉnh của pháp luật Việt Nam hay không? Thời điểm xảy ra hành vi có dấu hiệu xâm phạm là khi nào?

Gọi ngay Holine 0984.535.843 để luật sư hướng dẫn các biện pháp xử lý hành vi xâm phạm quyền tác giả!

2. Quy trình xử lý hành vi xâm phạm quyền tác giả 

Sau khi cơ bản xác định được đối tượng xâm phạm và các dấu hiệu xâm phạm, tác giả/chủ sở hữu quyền tác giả cần tiến hành quy trình xử lý vi phạm, xâm phạm quyền tác giả.

Quy trình xử lý xâm phạm quyền tác giả gồm các bước:

• Bước 1: Thu thập thông tin, tài liệu, căn cứ chứng minh hành vi xâm phạm, đối tượng xâm phạm. Lập vi bằng đối với các căn cứ, tài liệu đã thu thập được.
• Bước 2: Thực hiện giám định đối với đối tượng/hành vi có dấu hiệu xâm phạm quyền tác giả.
• Bước 3: Gửi thư thông báo cảnh báo đối với chủ thể thực hiện hành vi xâm phạm quyền tác giả
• Bước 4: Áp dung các biện pháp xử lý xâm phạm quyền tác giả theo quy định pháp luật.

Tác giả/chủ sở hữu quyền tác giả lưu ý:

Việc gửi thư thông báo cảnh báo đối với chủ thể thực hiện hành vi xâm phạm quyền tác giả là không bắt buộc trong quy trình xử lý xâm phạm. Tuy nhiên, đây là động thái vô cùng quan trọng giúp tác giả/ chủ sở hữu quyền tác giả đánh giá được mức độ xâm phạm của đối tượng xâm phạm. Đây được coi là một trong những động thái thực hiện quyền tự bảo vệ quyền tác giả của chủ sở hữu.

Thư cảnh báo mang tính chất thông báo, thể hiện tinh thần hòa giải nhưng đồng thời cũng thể hiện sự dứt khoát của tác giả/chủ sở hữu quyền tác giả đối với những hành vi xâm phạm. Trong nhiều trường hợp, sau khi nhận được thư thông báo cảnh báo về hành vi xâm phạm cũng như ý kiến của tác giả/chủ sở hữu quyền tác giả, chủ thể thực hiện hành vi xâm phạm sẽ có những động thái tiếp thu và khắc phục hậu quả. Đồng thời, hạn chế được những thiệt hại về thời gian, công sức và tài chính.

Xem thêm: Hướng dẫn soạn thảo thư khuyến cáo hành vi xâm phạm quyền nhãn hiệu, thương hiệu!

3. Các biện pháp xử lý hành vi xâm phạm quyền tác giả theo quy định pháp luật

Liên quan đến các dấu hiệu xâm phạm, tác giả/chủ sở hữu quyền tác giả có thể áp dụng các biện pháp xử lý khác nhau theo quy định Điều 199 Luật sở hữu trí tuệ 2022 (sửa đổi, bổ sung), bao gồm:

Áp dụng biện pháp dân sự:

Yêu cầu Tòa án áp dụng các biện pháp dân sự sau đây để xử lý tổ chức, cá nhân có hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ theo quy định Điều 202 Luật sở hữu trí tuệ 2005:

• Buộc chấm dứt hành vi xâm phạm;
• Buộc xin lỗi, cải chính công khai;
• Buộc thực hiện nghĩa vụ dân sự;
• Buộc bồi thường thiệt hại;
• Buộc tiêu hủy hoặc buộc phân phối hoặc đưa vào sử dụng không nhằm mục đích thương mại đối với hàng hóa, nguyên liệu, vật liệu và phương tiện được sử dụng chủ yếu để sản xuất, kinh doanh hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ với điều kiện không làm ảnh hưởng đến khả năng khai thác quyền của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ.

Áp dụng biện pháp hành chính: 

Khi tiến hành xử lý xâm phạm quyền tác giả, tác giả/chủ sở hữu quyền tác giả có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền tiến hành xử phạt vi phạm hành chính đối với tổ chức, cá nhân thực hiện một trong các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ theo quy định tại Điều 211 Luật sở hữu trí tuệ

• Xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ gây thiệt hại cho tác giả, chủ sở hữu, người tiêu dùng hoặc cho xã hội;
• Sản xuất, nhập khẩu, vận chuyển, buôn bán hàng hóa giả mạo về sở hữu trí tuệ quy định tại Điều 213 Luật sở hữu trí tuệ 2005 hoặc giao cho người khác thực hiện hành vi này;
• Sản xuất, nhập khẩu, vận chuyển, buôn bán, tàng trữ tem, nhãn hoặc vật phẩm khác mang nhãn hiệu hoặc chỉ dẫn địa lý giả mạo hoặc giao cho người khác thực hiện hành vi này.
• Chính phủ quy định cụ thể về hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ bị xử phạt vi phạm hành chính, hình thức, mức phạt và thủ tục xử phạt.
• Tổ chức, cá nhân thực hiện hành vi cạnh tranh không lành mạnh về sở hữu trí tuệ thì bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về cạnh tranh.

Theo đó, Nghị định 131/2013/NĐ-CP có quy định mức xử phạt vi phạm hành chính về các hành vi vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan. Mức phạt tiền tối đa trong trường hợp vi phạm có thể lên tới 500.000.000 đồng. Đồng thời, hình phạt bổ sung là thu hồi, dỡ bỏ và tiêu hủy toàn bộ hàng hóa có dấu hiệu xâm phạm quyền tác giả.

Áp dụng biện pháp hình sự:

Bên cạnh việc xử lý vi phạm hành chính, hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan tuỳ theo mức độ còn có thể phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015. Cụ thể, tại khoản 4 Điều 225 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định về Tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan như sau:

Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:

a) Thực hiện một trong các hành vi quy định tại khoản 1 Điều này với quy mô thương mại hoặc thu lợi bất chính từ 200.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại cho chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan từ 300.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc hàng hóa vi phạm trị giá từ 300.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng; thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại cho chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan từ 000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc hàng hóa vi phạm trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng;

b) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 02 năm;

c) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.

Xem thêm: Hướng dẫn thủ tục phản đối đơn đăng ký nhãn hiệu tại Cục sở hữu trí tuệ!

5. Dịch vụ xử lý hành vi xâm phạm quyền tác giả tại Mazlaw

Trong nhiều năm qua, không chỉ tự hào là một trong những tổ chức đại diện hỗ trợ các chủ thể đăng ký xác lập và được cấp giấy chứng nhận bản quyền, quyền tác giả với tỉ lệ 100%. Mazlaw (Luật Maz) còn tự hào là đơn vị đại diện, thay mặt khách hàng thực hiện các thủ tục xử lý xâm phạm quyền tác giả trên toàn quốc.

Với đội ngũ luật sư giỏi chuyên về sở hữu trí tuệ và chuyên viên nhiều năm kinh nghiệm có chuyên môn cao, tốt nghiệp từ các cơ sở đào tạo hàng đầu trên cả nước, Mazlaw luôn sẵn sàng trực tiếp tư vấn, tiếp nhận và hỗ trợ khách hàng trong việc đánh giá đối tượng, hành vi có dấu hiệu xâm phạm. Thu thập các tài liệu, chứng cứ và đại diện khác hàng làm việc với các cơ quan có thẩm quyền trong việc xử lý hành vi xâm phạm quyền tác giả. Đại diện khách hàng tham gia tố tụng trong các trường hợp có tranh chấp hay đòi bồi thường thiệt hại.

Cụ thể:

• Tư vấn, hướng dẫn khách hàng chuẩn bị tài liệu, hồ sơ xử lý hành vi xâm phạm quyền tác giả; căn cứ chứng minh thiệt hại
• Thay mặt khách hàng thu thập chứng cứ chứng minh hành vi xâm phạm quyền tác giả
• Thay mặt khách hàng thực hiện hồ sơ, yêu cầu xử lý vi phạm tại các cơ quan có thẩm quyền
• Đại diện khách hàng giám định sở hữu trí tuệ đối với dấu hiệu, hành vi vi phạm sở hữu trí tuệ
• Đại diện khách hàng thực hiện các quyền tự bảo vệ trong xử lý vi phạm quyền tác giả, quyền sở hữu trí tuệ
• Thực hiện soạn thảo thư khuyến cáo hành vi xâm phạm quyền tác giả
• Thay mặt khách hàng yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm quyền tác giả
• Đại diện khách hàng khởi kiện đơn vị vi phạm, áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm

Tham khảo các dịch vụ khác tại Mazlaw:

• Đăng ký bản quyền logo online
• Đăng ký bản quyền, quyền tác giả online
• Đăng ký bản quyền, quyền tác giả hình ảnh nhân vật
• Đăng ký bản quyền quyền tác giả cho tác phẩm thiết kế thời trang
• Đăng ký bản quyền, quyền tác giả đối với ứng dụng điện thoại, máy tính